Ticari araç sürücülerinin hem bedensel hem de zihinsel olarak yeterliliğini gösteren belgeye psikoteknik belgesi denmektedir. Bu değerlendirme yöntemi daha çok psikolojik açıdan kişinin görev yapabilme yeterliliğini ortaya çıkarmaktır. Belli başlı test ve ölçümler aşamalı olarak gerçekleştirilir; kişinin zihinsel açıdan duruma hazır olmadığı anlaşılır.
Diğer bir deyişle psikoteknik değerlendirme, kişinin gerçekleştireceği işe uygun olup olmadığını gösteren değerlendirme – inceleme yöntemidir. Yapılan değerlendirme ve ölçüm neticesinde psikoteknik raporu oluşturulur. Bu raporlamaya bağlı olarak netice olumlu çıkarsa belge kişiye sunulur. Ancak mutlaka psikoteknik açıdan bütün aşamalardan, ticari sürücü detaylı olarak eksiksiz geçmelidir. Aksi takdirde bir sonraki sınava girmek için beklemesi gerekir.
Bu işlem yetki belgesine sahip olan kurumlarda gerçekleşmektedir. Bu konuda psikoteknik belgesini sahip olabilmek için kimlik fotokopisi, 1 adet güncel vesikalık fotoğraf ve ehliyet fotokopisi gerekmektedir. Bu belgeler ile beraber gerekli kuruma başvuru yapılmaktadır. 60 dakikalık test üzerinden gerçekleştirilen zihinsel ve fiziksel ölçümler, psikiyatri uzmanı tarafından yapılmaktadır.
Yolcu veya yük/eşya taşıma görevini üstlenecek olan ticari sürücüler teste tabi tutulur. Yapılan detaylı test ve ölçümlerin neticesinde eğer sonuç olumlu çıkar ise raporlama gerçekleştirilir. Buna bağlı olarak kişinin hem zihinsel hem de fiziksel açıdan ticari araç kullanımına uygun olduğuna dair belge verilir.
Güvenli araç kullanımı gerçekleştirebilmesi için şoförlerin zihinsel açıdan birtakım yetenekleri teste tabi tutulmaktadır.
Bu gibi etmenler baz alınmak suretiyle, özellikle psikomotor yetenek ile becerileri de dikkatli şekilde testten geçmektedir. El, göz ve ayak koordinasyonu, kişinin tutum ve davranışlarındaki tepkiler büyük öneme sahiptir. En önemli kısımlarından biri de kişisel özelliklerdir. Yani kişisel kontrol, saldırganlık, asabiyet, sorumluluk alma gibi önemli davranışlar dikkatli şekilde testten geçer. Bu işlemler belli başlı şekilde sırayla ele alınarak kişinin ticari araç sürücülüğü konusunda yeterli olup olmadığına dair sonuç çıkarılmaktadır. Eğer psikoteknik raporu doğrultusunda kanaat olumlu yönde gelişmiş ise kişiye belgesi verilir.
Psikoteknik Belgesinin Dönemi
SRC sahibi olan ve ticari açıdan sürücüler için belki de en dikkat edilen ve titizlikle ele alınan işlem psikoteknik testtir. Zira başta yolcu taşımacılığı olmak üzere farklı yük ya da eşya taşımacılığı gerçekleştiren kişilerin, zihinsel ve fiziksel açıdan bunu kaldırabilecek bir yapıya sahip olmaları gerekmektedir. O yüzden psikoteknik belgesi alabilmek adına sınavda talep edilen tüm etmenler kişinin karakteri üzerinde mutlaka yer almalıdır.
Kişinin öz kontrolünü sağlaması ve trafikte sakin bir kişilik ortaya koyması için, psikoteknik sınavında bakılan tüm davranışlar kontrol altına alınmalıdır. Böylece ticari açıdan psikoteknik belgesini elde etmek mümkün. Bu konuda uzman psikiyatri uzmanları görev üstlenmekte ve tüm kriterler detaylı şekilde ele alınmaktadır.
Psiko-teknik değerlendirmede sürücü özelliklerinden aşağıda belirtilen yetenekler bu amaçla geliştirilmiş bilgisayar destekli testler aracılığı ile ölçülür;
1) Zihinsel Yetenek ve Beceriler :
Dikkat
Anlama ve Değerlendirme (Muhakeme) Yeteneği
Hız ve Mesafe Algılama
Geniş Görüş Alanı İçinde Uyaran Fark Etme
Şekil Algılamada Görsel Süreklilik
2) Psiko-motor Yetenek ve Beceriler :
Tepki Hızı
Koordinasyon Düzeyi
Uygulama Süresi:
Psiko-teknik Değerlendirme Testi 1 saat sürmektedir.
Verilen Belge:
Adana İl Sağlık Müdürlüğü tarafından onaylı psikoteknik değerlendirme belgesi Raporu verilmektedir.
Geçerlilik Süresi:
Psikoteknik Değerlendirme Belgesi Raporu 5 YIL GEÇERLİDİR.